Kereviz Nedir? Yararları ve Zararları Nelerdir?
Kereviz kökü (Apium graveolens var. rapaceum), kereviz bitkisinin bir çeşidi olup, özellikle büyük, yenilebilir kök yumrusu için yetiştirilir. Kerevizin saplarıyla ilgili olan "sap kerevizi"nden farklı olarak, kereviz kökü genellikle "kereviz" veya "kereviz yumrusu" olarak adlandırılır. Hem Avrupa hem de Kuzey Amerika mutfaklarında popüler olan kereviz kökü, hafif tatlı ve topraklı bir lezzete sahiptir.
Özellikleri
Kereviz kökü, yuvarlak ve genellikle düzgün olmayan bir yapıya sahip büyük bir yumruya sahiptir. Dış yüzeyi kahverengi veya bej renkte olabilirken, iç kısmı beyaz ve gevrek bir dokuya sahiptir. Kereviz kökünün yaprakları da yenilebilir ve sap kerevizininkine benzer bir tada sahiptir.
Besin Değerleri
Kereviz kökü, düşük kalorili olmasına rağmen lif, C vitamini, K vitamini ve bazı B vitaminleri gibi önemli vitaminler ile potasyum ve fosfor gibi mineraller açısından zengindir. Yaklaşık 100 gram çiğ kereviz kökü şu besin değerlerine sahiptir:
- Kalori: Yaklaşık 42
- Su: %88
- Protein: 1.5 gram
- Karbonhidrat: 9.2 gram
- Lif: 1.8 gram
- C Vitamini: Günlük ihtiyacın %13'ü
- K Vitamini: Günlük ihtiyacın %34'ü
- Potasyum: 300 mg
Sağlık Faydaları
- Sindirim Sağlığı: Yüksek lif içeriğiyle kereviz kökü, sindirim sistemini destekler ve kabızlığı önleyebilir.
- Antioksidan Kaynağı: C vitamini ve diğer antioksidanlar bakımından zengin olması, vücudu serbest radikallerden koruyarak kronik hastalıkların önlenmesine yardımcı olur.
- Kan Basıncının Düzenlenmesi: Kereviz kökü, kan basıncının düşürülmesine yardımcı olabilecek belirli fitokimyasallar içerir.
- Kilo Yönetimi: Düşük kalorili ve yüksek lifli olması, kereviz kökünü kilo yönetimi programlarında popüler bir seçenek yapar.
- İdrar Söktürücü Özellikler: Kereviz kökü, idrar söktürücü özellikleriyle bilinir, bu da vücuttaki fazla sıvıların atılmasına yardımcı olabilir.
- Antiinflamatuar Etkiler: Kereviz kökündeki fitokimyasallar, vücuttaki inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir, bu da iltihapla ilişkili durumlar üzerinde olumlu etkiler yaratabilir.
- Kemik Sağlığı: Kereviz kökündeki K vitamini, kemik sağlığının korunmasına katkıda bulunur ve osteoporoz riskini azaltabilir.
Kullanım Alanları
Kereviz kökü, çiğ olarak salatalarda, çorbalarda, yahnilerde ve fırında pişirilmiş yemeklerde kullanılabilir. Püre, graten ve cips yapımında da tercih edilen bir malzemedir. Kereviz kökünün hafif tatlı lezzeti, birçok tarife zengin bir tat katkısı sağlar.
- Püre: Kereviz kökü, patatesle birlikte püre yapılarak veya tek başına zengin ve kremsi bir yan yemek olarak servis edilebilir.
- Kızartma: Dilimlenmiş kereviz kökü, hafif baharatlarla marine edilip fırında kızartıldığında lezzetli bir atıştırmalık haline gelir.
- Salatalar: Çiğ kereviz kökü, salatalara gevrek bir doku ve tatlımsı bir lezzet katar.
- Fermente Ürünler: Kereviz kökü, turşu yapımında kullanılarak fermente edilebilir ve bu şekilde probiyotik açıdan zengin bir yiyeceğe dönüştürülebilir.
Zararları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Alerjiler: Kereviz, bazı bireylerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir, özellikle Avrupa'da daha yaygındır.
- Pestisit Maruziyeti: Kereviz kökü, pestisit maruziyeti açısından riskli sebzeler arasında yer alabilir, bu nedenle mümkünse organik olarak tercih edilmesi önerilir.
- İlaç Etkileşimleri: Kereviz kökü, bazı ilaçlarla etkileşime girebilecek bileşenler içerebilir, özellikle diüretik ilaçlarla birlikte kullanıldığında dikkatli olunmalıdır.
- Böbrek Sorunları: Yüksek potasyum içeriği nedeniyle, böbrek sorunları olan kişilerin kereviz kökü tüketirken dikkatli olmaları önerilir.
- Fotodermatit Riski: Kereviz kökü ve özellikle yaprakları, güneş ışığına maruz kaldığında ciltte tahrişe neden olabilecek kimyasallar içerebilir.
- Çapraz Kontaminasyon: Kereviz, bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olan bir alerjen olarak kabul edilir. Bu nedenle, kereviz alerjisi olanlar kereviz kökü içerebilecek gıda ürünlerinden kaçınmalıdır.
Kereviz kökü, mutfaklarda çok yönlü bir malzeme olarak kullanılan, besin değeri yüksek bir sebzedir. Sağlık açısından birçok faydası bulunan bu sebze, düşük kalorili olması sebebiyle diyet yapan kişiler için de ideal bir seçenektir.
Kereviz kökü, lezzetli ve besleyici özellikleriyle mutfaklarda sıkça tercih edilen bir sebzedir. Ancak, yukarıda bahsedilen potansiyel zararlar ve dikkat edilmesi gerekenler göz önünde bulundurulmalıdır. Herhangi bir sağlık koşulu söz konusu olduğunda veya ilaç kullanılıyorsa, kereviz kökü tüketmeden önce bir sağlık uzmanına danışmak en iyisidir.